Önemli : Kitap Okumak

tarafından **énsosyaL** Çarş. Ağus. 12, 2009 10:18 am

Anne babalara kitap okuma hakkında bazı öneriler: Çocuklar genelde okuma öğrenmek için can atarlar. Çevreleri metinlere dolu olduğundan onları çözme ve anlama merakı çocuklarda çok yüksektir. Yetişkinler bu ilgiyi geliştirmek için bazı yöntem ve davranışlarla yardımcı olabilirler: kitaplara yol göstermekte kendileri örnek olabilirler kitap okumasını ve hikaye anlatmasını güzel bir gelenek haline getirebilirler.

Kitap okuyun: En verimli okuma teşviki çocuklara düzenli bir şekilde kitap okuyup kitap sevgisini uyandırmaktır. Çocuklara kitap okuyarak gelecekteki okuma hevesinin temelini atmış bunun yanısıra çocuğun sabrını israrını konsantre olabilme yeteneĝini ve dil becerisini geliştirmiş olursunuz.

Çocuklarınıza kitap okurken bazı önemli öneriler: Yeterince zaman ayırın. Kitapları seçerken çocuğun tercihini göz önünde bulundurun. Kitap okumayı birlikte yaptıĝınız rahat ve güzel bir gelenek haline getirin. Film seyretmek yerine birlikte koltuğa veya yatağa uzanıp kitaba bakabilir hikaye okur ya da anlatabilirsinz. Çocuklar sizinle birlikte olmaktan ve kitap okumaktan çok zevklenirler. Okumayı öğrenmiş olsalar bile yine de sizinle birlikte kitap okumaktan vazgeçmek istemezler.

Araştırmalara göre erkek çocuklar kız çocuklardan daha az kitap okumaktadırlar. Egitbilimcilerin (pedagogların) neden olarak kitap okuyan erkek çocukların çıtkırıdım ve nazlı olarak tanımlandıkları kitap okumanın daha çok “kız meşgalesi” olarak görüldüğünü öne sürüyorlar. Bu önyargının annebabalar tarafından güçlendirilmemesi için babalar çocuklara kitap okumayı yanlızca annelere bırakmamalı kendileri de düzenli şekilde çocuklara kitap okumalıdırlar.

Hikaye anlatın: Anlız kitap okumak değil hikaye anlatmak da çok önemlidir. Hikaye anlatmayı güncel hayatınıza yerleştirin: ulaşık yıkarken banyoda yemek pişirirken araba kullanırken hikayeler anlatın. Çocuklar küçüklüklerinden anlatan hatta annebabaları veya nine ve dedeleri çocuk olduğu zamanlardan bahseden hikayelere bayılırlar. Güncel yaşadıklarınızı da hikayeye yerleştirebilirsiniz. Ya da o an yaşadığınız ortamdan yola çıkıp örneğin bulaşık yıkarken kaşık ve çatalın maceralarını ya da küvvette sünger ve ördekciğin ilk karşılaşmalarının hikayesini anlatabilirsiniz.

Kitaplar üzerine konuşun: Hem okurken hem anlatırken çocuğunuzla diyalog kurma fırsatından yararlanın. Okumak monolog (tek yönlü) değil diyalog (karşılıklı) şeklinde olmalıdır. Böylece küçük çocuklar da konuşmayı mükemmel bir şekilde geliştirebilir. Ayrıca çocuklarla kitaplar üzerine konuşmak annebabalara ufak ve büyük çocukların neler ile meşgul olduklarını okudukları ve gördüklerini ne derece kavrıyabildiklerini ve içerikleri nasıl değerlendirdikleri hakkında bilgi vermektedir. 2001 de Erfurt Üniversitesi‘nde yapılan bir araştırma 6 ila 10 yaş arasındaki çocukların annebabaları ile birlikte hikayeler ve kitaplar üzerine konuşmak istediklerini ortaya koymuştur. Okunulan hakkında ne kadar çok konuşulmuşsa yeniden okuma dürtüsünün o kadar kuvvetliydi olduĝu saptanmıştı. (Bu araştırma üzerine bilgiler:

Çocuğunuzla okunulan üzerine konuşun. Bırakın kitaplardaki resimleri çocuğunuz size açıklasın. Resimli kitaptaki nesneleri adlandırmak konuşma öğrenmede önemli bir adımdır. Zaman zaman okumanıza ara verin ki çocuğunuz anlamadığı şeyleri soma fırsatı bulsun. Hikayelerdeki olan bitenlerle ve kendi gerçek hayatınızda benzeri deneyimlerle bağlantı kurun. Okuduğunuz hikayenin devamını çocuğunuzla birlikte düşleyin. Kitapları bilmece oyunu gibi de kullanın (“Bu sayfada senin görmediğin bir şey görüyorum”) ya da kitapta gördüğünüz resimlere kafiye yapın: (“Top yuvarlak -tencere sımsıcak ...”)

Çocukları erken yaşda kitap kullanmaya alıştırın Çocukların çeşitli metinlere ulaşmaları gerekir: evde yuvada sınıfta okul ve kütüphanede. Seçme olanağı olan çocuklar genelde diğerlerinden daha fazla okurlar. Kitapları hem eğlenmeye hem bilge edinmeye kullanırlar. Uzmanlar çocuk oturabildiği andan itibaren onunla yaşına uygun resimli kitaplara bakmayı öneriyorlar. Çocuğunuzla kitap olan yerlere gidin. Ufak çocukları kütüphaneye ve kitapçıya birlikte götürüp ona kitap seçme imkanı tanıyın. Kütüphanelerde binbir çeşit kitap arasında seçme olanaĝınız vardır. Oradaki ücretsiz danışmanlıkdan da yararlanın. Çocuğunuzla birlikte çocuk kütüphanelerinde ve kitapçılarda düzenlenen okuma saatlerine katılın.

Kendiniz kitap okuyor musunuz? Yalnızca çocuklarınıza verdiğiniz “Kitap oku” önerisi boşa gider. Kitap okumanın yetişkinlerin günlük hayatlarında önemli bir rol oynadığını çocuklar görebilmelidir. Anne-babalar çocuklarının okuma alışkanlıĝı edinmesinde en önemli destekleyicileridir. Aile hayatında kitap okumak ne derece doğal ise çocuklar okuma alışkanlığını o derece benimserler.

Çocuĝunuzun başarılı bir okuyucu olmasını sağlayın: Okumak zevk vermelidir. Çocuk alıştırmalarda fazla zorlanırsa okuma istemi çok çabuk kaybolur.

Çocuklar tüm duyularıyla öğrenmelidir. Çeşitli maddelerden harfler yapabilirsiniz; yere sıraladıĝınız harflerle kelimeler kurabilirsiniz. Kelimelerde harf arama oyunları da çok elverişlidir. İsterseniz parmağınızla sırtlarınıza - karşılıklı bir şekilde - kelimeler yazın ve ne yazıldıĝını bulmaya çalışın. Günlük hayatta da çocuğunuzla okuma yazma alıştırmaları yapabilirsiniz. Alışveriş listesi yaparken dükkanda malzemeleri ararken çocuğunuzdan yardım isteyin. Birlikte sokak adlarını afişleri ve araba üstündeki reklamları okuyun. Ufak çocuklar için resim ve kelime parçalarından oluşan kitaplar çok elverişlidir; örneğin elma ağaçı kavramını n bir elma resmi ve ağaç kelimesinden oluşması gibi. Çocuklar okuyanla birlikte okuyor takliti yapmaya bayılırlar. Metinler başlangıçta basit ve rahat okunulabilir olmalıdır. Yeni okumaya başlayan çocuklar böylece kendi başarılarını görürler ve bütün bir hikayeyi/ bütün bir kitabı yalnız başına okuyabilmenin gururunu duyarlar. Yeni okumaya başlayan çocuklar için fıkralar kısa ve güldürücü oldukları için çok elverişlidir. Yetişkinleri güldürmek veya şaşırtmak çocukları çok sevindirir. Çocuğunuz istemiyorsa onu sesli okumaya zorlamayın. Bu yeni okumaya başlıyan çocuğunuzu baskı altına sokabilir. Okuyan çocuktan yardım ilgi ve övgüyü esirgemeyin.

Rahat bir ortam yaratın Çocukların kendilerini kitaplara verebilmeleri için zamana ve sakinliğe gereksinimleri vardır. Yetişkinler nasıl okurken rahatsız edilmek istemezlerse çocuklar da aynı şekilde rahatsız edilmek istemezler. Çocuklar ancak rahat ve sakin bir okuma ortamında kendilerini bir konuya yoĝunlaştırabilirler. Çocuğunuzun kendini zevkle bir kitaba verebilmesi için rahat bir koltuk koyun veya yastıklarla rahat bir okuma köşesi hazırlayın.

Çocuğunuzu okumaya teşvik edin Çocuğunuzun en çok ilgilendiği konuların hangileri olduğunu öğrenip kitapları ona göre seçin. Çocuğunuz okumaya fazla ilgi göstermese bile okuma merakını dinazor futbol veya bilgisayar ile ilgili metinlerle uyandırabilirsiniz. Bu önerileri çocuklarla yaptığımız söyleşilerde elde ettik.

Çocuğunuzun ilgisine karşı saygı duyun. Bunu en baştan yapmalısınız. Çocukların okumak istediklerini sansürden geçirmeyin. Kitap okuma zevklerini kendileri geliştirmeleri gerekir. En iyisi onlara geniş çapta kitaplar sunmaktır. Ancak böylece kaliteli kitap nedir öğrenirler. Çizgi romanlara çocuk ve gençlik dergilerine genelde okumaya teşvik etmeye yönelik köprü görevi düşmektedir. Çizgi romanların çekiciliği okumaya başlayanlara resimlerin yanısıra az miktarda metin sunmasından ibarettir. Anne babalar film video ve kasetleri de kabul etmelidir. Medya dünyasının sunuları geçen nesilere göre çok daha çeşitlidir. Kitap ve televizyonu birbirine karşı kullanmanın anlamı yoktur. Sinema televizyon video kaset ve CD-Rom daki hikayeler kitaplardan esinlenmiştir. Böylece filmin kitabını okumaya teşvik edebilirler. Sevilen televizyon dizilere eşlik eden kitaplar da bazen kitap okumaya yol açar. Anne babanın yaşadıkları örnek her zaman yasaklardan çok daha etkilidir. Kitap okumayı seven anne-babalar çocuklarında kitap okuma sevgisini uyandırırlar.

Çocuğunuza güvenin Çocuğunuzun hiç kitap sevmediği dönemler geçirdiğini kabul edin. Özellikle ergenlik cağında başka boş zaman faaliyetleri önem kazanabilir. Bu demek gençler ileride hiç bir zaman kitap okumayacaklar anlamına gelmez. Fazla baskı yapan anne babalar karşı tepki yaratabilirler. Televisyon ve bilgisayarı yasaklayarak çocuğumuzdan heyecanlı kitap okuyucusu yapamayız. En iyisi tüm medyalardan yararlanmak ve bazı dönemlerin geçici olduğuna güvenmektir.

Çocuğunuzu yazı yazmaya teşvik edin Yaratıcılık ve üreticilik deneyimi büyük bir zevk ve eğlence kaynağıdır. İlkokul çocuklarında bile okuma ve yazma deneyimi arasında bir bağ vardır. Çocuklar yazı yazarken hem dil hem konuşma yeteneklerini geliştirmektedirler. Çocuğunuzu yazı yazmaya teşvik edin. Bu ister kendi düşlediği hikayeler isterse duyduğu hikayeyi size tekrar anlatması gördüğü filim ve televizyon dizilerinin devamını hayal etme veya günlük tutma şeklinde (Özel aile seyehat kitap günlükleri)olabilir.